طراحی تجربه کاربری در مورد یک ذهن زیبا

شاید فیلم “یک ذهن زیبا” را دیده باشید که در مورد ریاضیدان نابغه ­ای به نام «جان نش» هست. جان­ نش مبتلا به اسکیزوفرنیا – یکی از شدیدترین اختلالات روانی – بود. او در ذهنش صداهایی می شنید که در واقعیت وجود نداشت و با آدمهایی صحبت می کرد که وجود خارجی نداشتند و حتی از طرف آنها تهدید به قتل هم می شد. ولی در نهایت تسلیم توهمات ذهنش نشد و با پذیرش بیماریش سعی کرد با آن مبارزه کند. او در نهایت با نظریه “بازی و تعادل” موفق به دریافت جایزه نوبل شد. افرادی مثل نش ذهن پیچیده ­ای دارند که در عین نابغه بودن، در برابر بعضی از بدیهیات مثل روابط اجتماعی ناتوانند.

این پروژه در پنجمین کنفرانس یوایکس شیراز در سال 99 پس از بررسی کمیته علمی پذیرفته و ارائه شد.

داستان دیزاین ما  

طراحی و حل مسئله از پیدا کردن مشکلات شروع می شود پس ببینیم مشکل کجاست؟

بر اساس یک نظرسنجی جدیدWHO یا سازمان بهداشت جهانی، بیماری همه گیر COVID-19 خدمات بهداشت روان در 93٪ از کشورهای جهان مختل یا متوقف کرده.عوارض روانی ناشی از کووید 19، مثل کوه یخ است و فقط بخش کوچکی از آن پیداست. در ایران هم آمار ابتلا به اختلالات روانی بالاست و به گفته معاون دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت: شیوع اختلالات بر اساس پیمایش‌های ملی بالای ۲۳ درصد است و بالاترین اختلال روانپزشکی در کشور اختلال افسردگی است و پس از آن اختلالات اضطرابی در رتبه بعد قرار دارد. اختلالات افسردگی به تنهایی ۱۲.۷ درصد و اختلالات اضطرابی حدود ۱۵ درصد است و علاوه بر این جامعه ایرانی در آینده ای نه چندان دور، بحران سالمندی را هم پیش رو دارد.(منبع) شعار تعیین شده از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO) برای دهم اکتبر 2021 مصادف با روز جهانی سلامت روان هم این است:

Mental health care for all:

let’s make it a reality

پس مسئله موردنظر ما اینست که ‌ اختلالات روانپزشکی در حال افزایش است و خانواده های بسیاری درگیر این پدیده هستن.

اما قبلا به این مشکل فکر شده و راه حلهایی هم در نظر گرفته شده که با هم بررسی می کنیم:

انواع تکنولوژیها در حیطه سلامت روان و شیوه های درمانی موجود شامل این موارد هستند:

• روان پزشکی از راه دور
• درمان شناختی رفتاری یا ccbt
• ابزارهای مصرف کنندگان
• ابزارهای تامین کننده
• سخت افزارها
• هوش مصنوعی

در مرحله بنچمارکینگ این موارد تا جای ممکن بررسی شد:

• تجربه کاربری روی چه موضوعاتی زوم کرده است. فیدبک پذیری چگونه است.
• رابط کاربری چگونه طراحی شده است.
• آیا راحت می­شود از اپ­ها استفاده کرد؟
• گرافیک اپ چگونه است؟ چه رنگ­هایی بیش­تر مورد توجه بوده است.
• نحوه نمایش اطلاعات،چیدمان منوها به چه صورت بوده است.
• اپ­های معرفی شده چه تفاوت­هایی دارند.
• شمارگان دانلود فعال هر اپ را بررسی کنید.
• به نظر شما، اگر بخواهید از این الگو برای ساخت یک اپ جهت استفاده کاربران ایرانی استفادهکنید، چه تغییراتی نیاز است؟
• آیا امکان شبیه سازی اپ در ایران وجود دارد؟

 خب برسیم به موضوع همدلی به این معنی که به احساسات افراد گوش بدهیم نه به حرفهایشان!

برای اینکه به همدلی برسیم لازم است که هرکدام از طرفین به این سوالات پاسخ بدهند:

– سوالاتی که درمانگران پاسخ می دهند:

• چگونه سلامت روان بیمار را تشخیص می دهید؟
• چه موانعی برای بهبود سلامت روان بیماران وجود دارد؟
• در حال حاضر کدام فناوری به بیماران کمک می کند تا سلامت روان / بیماری خود را بهبود بخشیده و یا با آن کنار بیایند؟
• چگونه فناوری می تواند به درد بیماران شما بخورد؟
• یک یا دو توصیه مهم چیست که می خواهید بیشتر افراد هنگام ایجاد برنامه ها / ابزارهایی برای کمک به بهبود سلامت روان از دور بدانند؟

– سوالاتی که طراحان پاسخ می دهند:

• برخی از مهمترین چالشهایی که هنگام طراحی برای افراد دارای اختلالات روانپزشکی با آنها روبرو هستید؟
• چه نمونه هایی از مداخلات طراحی نشده برای سلامت روان وجود دارد؟
• چه نمونه هایی از مداخلات خوب طراحی شده وجود دارد؟
• هدف از اپی که طراحی کردید چه بود؟ چگونه آن را آزمایش کردید؟ با کی تست کردی؟ موفق بود یا نه؟ چرا؟

Research

بحث ریسرچ را با مصاحبه با تراپیستها و یک پرسشنامه انجام دادم. البته حضور در یک آسایشگاه اعصاب و روان و مشاهده روندهای درمان هم بی تاثیر نبوده. از آنجایی که فرایند درمان یک تعامل دوسویه است تصمیم گرفتم تا نظرات برخی متخصصین و درمانگران را نیز در مورد این محصول دیجیتال جویا شوم. بدیهی است برخی از پاسخها به دلیل عدم مشاهده محصول اولیه هنوز در ذهن آنها شفافیت کافی ندارد.

نکته:‌این محصول قرار نیست جایگزین اتاق درمان شود و هدف اصلی این محصول افزایش آگاهی عمومی جامعه و درگیر کردن خانواده ها در فرآیند درمان است.

بعلاوه، پرسشنامه ای هم به صورت نسخه اینترنتی از طریق شبکه های اجتماعی در اختیار مخاطبان گروههای جمعیتی از بین مردم عادی و از بطن جامعه قرار گرفت. پرسشنامه تهیه شده توسط ۹۵۸ نفر مشاهده شد و ۵۲۰ نفر به سوالات پاسخ دادند و بر اساس پاسخهای جامعه آماری موردنظر دیتای قابل قبولی جمع آوری و تحلیل شد.

در مرحله بعدی بر اساس دیتای به دست آمده، کاربران تقسیم شده و برای هر بخش یک پرسونا تعریف شده است. سپس برای هر پرسونا سناریوهای مختلف تجربه کاربری پیش ­بینی و نوشته شد و راهکارهای دیزاین بر اساس هر سناریو پیشنهاد شد.

از خروجی­های این پژوهش معماری اطلاعات و ارایه وایرفریم بر مبنای سناریوهای تجربه کاربری می­باشد.

همچنین بر اساس وایرفریم­های طراحی یو آی تعدادی از صفحات سایت و اپلیکیشن هم انجام شده است و در حال تکمیل است.

در نهایت اینکه:

اختلالات روانپزشکی در دسته مسايل شرور یا Wicked قرار میگیرند. به این معنی که : واضح نیستند و پر از ابهامند. به راه حل قطعی نمی رسیم. نمی شود ارزشگذاری درست و غلط کرد. بنابر این در حال حاضر به هر جوابی برسیم، نمی تواند یک جواب قطعی و کاملا درست باشد.